Prolaktin, beynin alt kısmında bulunan hipofiz beziniz tarafından üretilen bir hormondur. Prolaktin göğüslerin büyümesine ve gelişmesine neden olur, bebek doğduktan sonra da süt yapılmasına tetikler. Normalde, hem erkeklerin hem de kadınların kanlarında az miktarda prolaktin bulunur. Prolaktin seviyeleri, dopamin gibi prolaktin inhibe edici faktörler (PIF'ler) adı verilen diğer hormonlar tarafından kontrol edilir. Hamilelik sırasında prolaktin seviyeleri yükselir. Bebek doğduktan sonra östrojen ve progesteronda ani bir düşüş olur. Yüksek prolaktin seviyeleri, vücudun emzirme için süt üretmesini tetikler. Hamile olmayan kadınlarda prolaktin adet döngüsünü (adet dönemlerini) düzenlemeye yardımcı olur. Erkeklerde prolaktin sperm üretimini etkiler.
Hiperprolaktinemi, hamile olmayan kadınların kanında ve erkeklerde çok fazla prolaktin bulunması durumudur. Hiperprolaktinemi, kadınlarda nispeten yaygındır. Adet dönemleri düzensiz fakat yumurtalıkları normal olan doğurganlık yıllarındaki kadınların yaklaşık üçte birinde hiperprolaktinemi vardır. Bu durumdaki bir kadın hamile kalmakta sorun yaşayabilir veya göğüsleri hamilelik dışında süt üretmeye başlayabilir (galaktore). Galaktore olan kadınların yüzde doksanında hiperprolaktinemi de vardır. Yüksek prolaktin seviyeleri östrojen ve progesteron gibi diğer hormonların normal üretimine de müdahale eder. Bu, yumurtlamayı değiştirebilir veya durdurabilir. Ayrıca düzensiz veya atlanan adet dönemlerine de yol açabilir. Bazı kadınlar, herhangi bir semptom olmaksızın yüksek prolaktin seviyelerine sahiptir.
Erkeklerde yüksek prolaktin seviyeleri galaktore, iktidarsızlığa, cinsel istek azalması ve kısırlığa neden olabilir. Tedavi edilmeyen hiperprolaktinemili bir erkek daha az veya hiç sperm üretmeyebilir.
Bazı yaygın nedenler şunlardır:
Tüm hiperprolaktinemi vakalarının yaklaşık üçte birinde hiçbir neden bulunmaz.
Kan testleri prolaktin seviyelerini ölçebilir. Son zamanlarda yemek yediyseniz veya stres altındaysanız seviyeler bazen daha yüksektir. Açlık sonrası test tekrar yapılabilir. Ayrıca herhangi bir bariz neden veya herhangi bir göğüs akıntısı bulmak için fizik muayene yapmamız gerekebilir.
İkinci kontrolden sonra seviyeler hala yüksekse, hipofiz bezinde bir tümör olup olmadığını kontrol etmek için beynin manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramasına başvurabiliriz.
Tedavi nedene bağlıdır. Herhangi bir neden bulunamazsa veya hipofiz bezi tümörünüz varsa, genel tedavi ilaçtır. Hipotiroidizm, prolaktin seviyelerinin normale dönmesini sağlayan tiroid replasman ilacı ile tedavi edilir. Yüksek prolaktin seviyelerinizin nedeni kullandığınız başka bir ilaç ise, sizinle birlikte çalışarak farklı bir ilaç bulmaya çalışabilir veya prolaktin seviyelerinizin düşmesine yardımcı olmak için bir tane ekleyebiliriz.
Hiperprolaktinemili kadınların hepsinin tedaviye ihtiyacı yoktur. Fakat östrojen üretmeyen hiperprolaktinemili kadınların ya östrojen üretmesine neden olan ya da hastaya östrojen sağlayan bir tedaviye ihtiyacı vardır. Kesin bir neden bulamazsak veya yüksek prolaktin seviyesi hipofiz bezindeki küçük bir tümörden kaynaklanıyorsa ve buna rağmen hala östrojen üretebiliyorsanız tedaviye gerek olmayabilir. Hiperprolaktinemili kadınlar, hamile kalmamak veya adetlerini düzenli hale getirmek için doğum kontrol hapları almaya devam edebilirler.
Tümör büyükse, ilaç semptomları iyileştirmezse ameliyat gerekebilir. Tümörün boyutunu takip etmek için düzenli kontrol yapılması gerekir.
Galaktore: Hamile olmayan kadınlar veya erkeklerin anne sütü üretmesi.
Hipotiroidizm: Yetersiz tiroid.
Hipofiz: Beynin dibinde bulunan ve üreme ve büyüme ile ilgili hormonları salgılayan ceviz büyüklüğünde bir bez.
Prolaktin inhibe edici faktör (PIF): Prolaktinin salınmasını engelleyen bir hormon.
Yayınlanma tarihi: 1 Ocak 1900 Pazartesi